Bij sloop- of ingrijpende renovatiewerken loop je het risico dat verborgen asbestmaterialen vrijkomen op het moment dat je muren openbreekt, leidingen vervangt of dakdelen verwijdert. Dat kan leiden tot vertragingen, extra kosten, boetes én gezondheidsrisico’s. Daarom is een asbestinventarisatie vóór de werken starten een vereiste.
In dit artikel leggen we uit wanneer deze inventarisatie verplicht is, hoe het concreet gebeurt, wat de wettelijke zaken zijn én hoe je met kennis en voorbereiding voorkomt dat je werk stilvalt.
Wettelijke verplichtingen in België en Vlaanderen.
- Verkoop, overdracht en asbestattest:
- Sinds 23 november 2022 is in Vlaanderen een geldig asbestattest verplicht bij de verkoop of overdracht van een gebouw dat vóór 2001 gebouwd is.
- Dat attest is het resultaat van een asbestinventarisatie (niet-destructief) die geregistreerd wordt bij OVAM.
- Tegen 2032 moet elke eigenaar van een toegankelijk gebouw vóór 2001 over een geldig asbestattest beschikken, ook zonder verkoop of overdracht.
- Sloopopvolgingsplan en destructieve inventaris:
- Voor sloop van gebouwen die voldoen aan bepaalde criteria (bijv. oppervlakte, volume) is een sloopopvolgingsplan verplicht. Dit plan moet een destructieve asbestinventaris bevatten.
- Bij renovaties of sloop moet je kijken naar verborgen asbest, onderzoek dat verder gaat dan visuele inspectie alleen (achter muren, vloerelementen, onderdaken).
- In sommige gewesten (zoals Brussel) geldt dat voor werken boven een bepaalde oppervlakte een destructieve inventaris verplicht is.
- Werkgeversverplichtingen & welzijn op het werk:
- Federaal is elke werkgever verplicht een asbestinventaris op te stellen voor gebouwen waar personeel actief is.
- Wanneer in de inventaris blijkt dat asbest aanwezig is, moet een beheersplan opgesteld worden om blootstelling te minimaliseren.
- Derden (aannemers, onderaannemers) moeten de inventaris ontvangen vóór aanvang van werkzaamheden en aantonen dat ze op de hoogte zijn van de risico’s.
- Verbod en insluiten van asbest:
- Asbest is sinds eind 2001 in België verboden qua productie, gebruik en verkoop.
- Bij renovaties geldt het verbod op insluiten of bedekken van asbesthoudend materiaal in veel gevallen. Dat wil zeggen, je mag het niet enkel “wegstoppen” als dat het risico vergroot.
- Materialen die “eenvoudig bereikbaar zijn” en moeten worden weggehaald om een asbestveilige situatie te bereiken, mogen niet simpelweg worden ingesloten.
Hoe gaat een asbestinventarisatie concreet in zijn werk?
- Ter plaatse inspectie
Visuele inspectie van volledig inspectiebeleid: daken, dakbedekking, onderdakplaten, vloertegels, isolatie, lambrisering, glasplaatmaterialen, vensterbanken enzovoort. - Monstername (indien nodig)
Indien een materiaal verdacht is, wordt een stukje genomen (bij destructief onderzoek ook achter muren of ondervloer). Deze stalen gaan naar een erkend labo voor analyse om te bevestigen of het asbest bevat. - Rapportering & aanbevelingen
De inventaris wordt verwerkt in een rapport met kaart, materialentabel, risico-inschatting en aanbevelingen voor beheer of verwijdering. - Registratie & attest
In Vlaanderen wordt de inventaris geregistreerd bij OVAM, waarna het asbestattest wordt afgeleverd.
Waarom loont het voor aannemers en projectontwikkelaars:
- Vermijdt vertraging: onverwachte vondsten van asbest veroorzaken werkstillegging tot veilige verwijdering voltooid is.
- Voorkomt boetes & aansprakelijkheid: werken zonder correcte inventaris of verwijderen kan leiden tot sancties of claims.
- Gezondheid & aansprakelijkheidsrisico's: asbestblootstelling is schadelijk, een inventaris beschermt werknemers en bewoners.
- Betrouwbaarheid richting klanten: een transparant proces mét attest verhoogt het vertrouwen bij opdrachtgevers.
Praktische adviezen & tips:
- Plan de inventaris eerder in dan je denkt, liefst vóór de aannemer begint met slopen of breken.
- Werk samen met een gecertificeerd expert (lijst van OVAM-bedrijven) om legale en technisch correcte uitvoering te garanderen.
- Controleer in je regio welke drempelwaarden (volume, oppervlakte) een sloopopvolgingsplan vereisen.
- Houd de inventaris actueel, veranderingen (schade, wijzigingen) kunnen een update verplicht maken.
Conclusie: Onmisbaar voor een veilig project.
Een asbestinventarisatie is geen bureaucratische stap, maar een cruciale voorwaarde voor veiligheid, compliance en continuïteit. Voor wie projecten start, van aannemers tot projectontwikkelaars, is het essentieel om met zekerheid te plannen in plaats van te reageren.
Bij CleverCheck ondersteunen we je bij elk stadium: van inspectie tot rapportage, met de expertise om je project vlot en vertrouwd te laten verlopen. Laat je werken beginnen op een fundament van zekerheid.
